Αλάτι Αφρίνα (Afrina) Μεσολογγίου – Προδιαγραφές προϊόντος

Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων & Τροφίμων Πανεπιστήμιο Πατρών Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθ. Αθανάσιος Λάνταβος Συνεργαζόμενα μέλη: Καθ. Ιερόθεος Ζαχαρίας Επικ. Καθ. Αχιλλέας Κοντογεώργος

ΟΝΟΜΑ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Αφρίνα / Afrina

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ

Η Αφρίνα είναι ένας τύπος θαλασσινού αλατιού που παράγεται αποκλειστικά στις Αλυκές
Μεσολογγίου.

Αποτελείται από λευκούς και εύθρυπτους κρυστάλλους χλωριούχου νατρίου, που σχηματίζονται στην επιφάνεια της άλμης των αλοπηγίων, με όψη ανάλαφρη, είναι λιγότερο αλμυρή από το αλάτι, ελαφρώς πικρή λόγω της αυξημένης ποσότητας μαγνησίου [1,2,3] (βλέπε ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι) και άρα ιδανική για ωμά ή ψητά φαγητά, ή ακόμη και γλυκά.

Είναι πλούσια σε όλα τα πολύτιμα για την υγεία ιχνοστοιχεία – μέταλλα που περιέχονται στο θαλασσινό νερό και ιδιαίτερα το Μαγνήσιο (Mg).


Είναι θαλασσινό αλάτι και δεν δέχεται κάποιου είδους προσθήκη ή επεξεργασία μετά τη συγκομιδή.
Συνεπώς, το προϊόν υπάγεται στην κατηγορία Μαγειρικό Αλάτι ή Κοινό Αλάτι και μπορεί να
χρησιμοποιηθεί για όλες τις χρήσεις.

Το όνομα Αφρίνα αποτελεί παραδοσιακή ονομασία στην περιοχή του Μεσολογγίου, για την μικρή ποσότητα κρυστάλλων αλατιού που σχηματίζονται στην επιφάνεια της άλμης και συλλέγονται χειρωνακτικά [4].

Ιδιότητες Αφρίνα
Σχήμα κρυστάλλων Ποικίλο

Tο προϊόν Αφρίνα διαθέτει τα φυσικά χαρακτηριστικά, που παρουσιάζονται στον Πίνακα 2.1

Πίνακας 2.1. Φυσικές ιδιότητες των προϊόντων «Αφρίνα»

Ιδιότητες Αφρίνα
Μέγεθος κρυστάλλων Πολύ μικρών διαστάσεων
Διαλυτότητα στο νερό Εξαιρετικά μεγάλη
Χρώμα Λευκό
Αντοχή στην τριβή Εύθρυπτο
Πίνακας 2.2. Χημική σύσταση του προϊόντος: «Αφρίνα»
Χημική παράμετρος Περιεκτικότητα
Υγρασία 1,0 – 5,0
Αδιάλυτα σε νερό 0,020 – 0,120
Ασβέστιο (επί ξηρού) 0,010 – 0,300
Μαγνήσιο (επί ξηρού) 0,060 – 0,300
Θειικά ιόντα (επί ξηρού) 0,200 – 1,100
NaCl (επί ξηρού) 97,0 – 99,5

  • ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

  • Η παραγωγή και συγκομιδή του προϊόντος Αφρίνα γίνεται στην αλυκή Μεσολογγίου (γνωστή στους
    ντόπιους και ως “Άσπρη” αλυκή).
    Η «Άσπρη» αλυκή του Μεσολογγίου είναι η μεγαλύτερη αλυκή της
    Ελλάδας, ικανή να παράγει το 50-60% (αναλόγως της χρονιάς) του κοινού αλατιού που παράγεται στην
    Ελλάδα. Έχει έκταση 12.400 στρεμμάτων και η παραγωγή φτάνει τους 120.000 τόνους κοινού αλατιού
    ετησίως. Η Άσπρη» αλυκή στην οποία παράγεται η Αφρίνα ΠΓΕ, ανήκει γεωγραφικά στο Δήμο Ιεράς
    Πόλεως Μεσολογγίου,
    της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και οριοθετείται από τα παρακάτω
    γεωγραφικά όρια (εικόνα 3.1):

Πόλεως Μεσολογγίου, της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και οριοθετείται από τα παρακάτω
γεωγραφικά όρια (εικόνα 3.1):
Εικόνα 3.1: Αλυκές Μεσολογγίου: «Άσπρη» Αλυκή (Google Earth)

Βόρεια από το βάλτο της Φοινικιάς
Ανατολικά-Βορειοανατολικά από την παλαιά εθνική οδό Μεσολογγίου-Αιτωλικού
Δυτικά από τη Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου
Νότια-Νοτιοανατολικά από τη Δημοτική Ενότητα Ιεράς Πόλεως Μεσολογγίου

  • ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΟΥΝ ΟΤΙ ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ ΚΑΤΑΓΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ

  • Η αποθήκευση του προϊόντος «Αφρίνα» γίνεται στις εγκαταστάσεις των Ελληνικών Αλυκών Α.Ε. στο
    Μεσολόγγι, εντός της οριοθετημένης περιοχής ΠΓΕ,
    γεγονός απαραίτητο για να διασφαλιστεί η
    προέλευση και η ιχνηλασιμότητα.
  • Η εγγύηση ότι το προϊόν ΠΓΕ κατάγεται από τη γεωγραφική περιοχή επιτυγχάνεται με την εφαρμογή συστημάτων αυτοελέγχου από τις επιχειρήσεις που μεσολαβούν στην αλυσίδα διάθεσης του προϊόντος «Αφρίνα» με αυστηρή ιχνηλασιμότητα από τη συγκομιδή και την εμπορία των προϊόντων μέχρι το τελικό σημείο πώλησης [5].

  • Σε αυτή την κατεύθυνση όλες οι επιχειρήσεις που επιθυμούν να κάνουν χρήση της ονομασίας ΠΓΕ θα
    πρέπει να τηρούν σύστημα ιχνηλασιμότητας με μητρώα εισροών – εκροών,
    έτσι ώστε να είναι εύκολα
    αναγνωρίσιμοι οι προμηθευτές, οι αγοραστές, οι ποσότητες και η σχέση μεταξύ εισροών – εκροών
    αλλά και η παροχή στοιχείων τεκμηρίωσης ότι το προϊόν προέρχεται από την οριοθετημένη
    γεωγραφική περιοχή.

  • Πέραν των Ελληνικών Αλυκών Α.Ε. των οποίων το σύστημα ιχνηλασιμότητας παρουσιάζεται στην
    επόμενη ενότητα, όλες οι επιχειρήσεις – συσκευαστές – μεταπωλητές του προϊόντος ΠΓΕ «Αφρίνα»
    καθώς και οι επιχειρήσεις που αγοράζουν, τυποποιούν και μεταπωλούν το προϊόν, οφείλουν επίσης να
    διατηρούν σύστημα ιχνηλασιμότητας και μητρώο εισροών – εκροών, καθώς και τα απαραίτητα
    παραστατικά μέσω των οποίων θα τεκμηριώνεται η αγοραπωλησία συγκεκριμένης ποσότητας του
    προϊόντος ΠΓΕ «Αφρίνα».

  • Με το συνδυασμό των παραπάνω θα είναι εφικτή η ιχνηλασιμότητα σε όλα τα στάδια εμπορίας και
    διάθεσης του προϊόντος ΠΓΕ «Αφρίνα».
    Η διαδικασία ιχνηλασιμότητας πρέπει να τηρείται από όλες
    τις επιχειρήσεις που επιθυμούν να κάνουν χρήση της ένδειξης ΠΓΕ.

  • Σύστημα Ιχνηλασιμότητας Ελληνικών Αλυκών Α.Ε.

  • Οι Ελληνικές Αλυκές Α.Ε., που προσυπογράφουν την αίτηση, έχουν εγκαταστήσει για την
    παρακολούθηση και ανίχνευση της προέλευσης των προϊόντων σύστημα αυτοελέγχου το οποίο
    ακολουθεί τα παρακάτω στάδια:

  • α) Το προϊόν «Αφρίνα» κάθε παραγωγικής περιόδου συγκομίζεται και συγκεντρώνεται, όπως
    περιγράφεται από τις διαδικασίες (Δ210) του Συστήματος Διασφάλισης Ποιότητας και Περιβάλλοντος
    των Ελληνικών Αλυκών ΑΕ. Κάθε παρτίδα αναλύεται για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά, που
    καθορίστηκαν για το προϊόν με το παρόν έγγραφο με ευθύνη της παραγωγικής επιχείρησης.

  • β) Οι Ελληνικές Αλυκές Α.Ε. κατά τη διαδικασία αγοραπωλησιών παραχωρούν στους συσκευαστές –
    μεταπωλητές του προϊόντος «Αφρίνα» κωδικό αριθμό ιχνηλασιμότητας, μέσω του οποίου θα είναι
    δυνατή η αναγνώριση της προέλευσης του προϊόντος.
  • Ο κωδικός ιχνηλασιμότητας θα περιλαμβάνει τα στοιχεία:
    01. Το έτος παραγωγής του προϊόντος,
    02. την ποσότητα προϊόντος που παρέλαβαν μαζί με τον αριθμό του παραστατικού (τιμολόγιο)
    που έχει εκδοθεί για αυτή τη συναλλαγή.

  • Για παράδειγμα ο κωδικός αριθμό 2019-Α2482-0.2 προσδιορίζει Αφρίνα του έτους 2019, που
    πωλήθηκε σε συσκευαστή – μεταπωλητή και αφορά το παραστατικό Α2482 ποσότητας 0.2 τόνων.

  • γ) Οι συσκευαστές – μεταπωλητές του προϊόντος «Αφρίνα» – προωθούν την ποσότητα προϊόντος σε
    συσκευαστήρια, που διαθέτουν άδεια/καταχώρηση για την εγκατάσταση και λειτουργία
    συσκευαστηρίου τροφίμων σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή και Εθνική νομοθεσία, χρησιμοποιώντας τον
    κωδικό ιχνηλασιμότητας που του έχει χορηγηθεί από τις Ελληνικές Αλυκές Α.Ε.

  • δ) Το προϊόν «Αφρίνα» κάθε συσκευαστή– μεταπωλητή τυποποιείται με τη δική του ετικέτα και φέρει
    την εμπορική ονομασία, τα στοιχεία του μεταπωλητή, τα στοιχεία του συσκευαστηρίου και όλες τις
    απαραίτητες ενδείξεις που απαιτούνται από την Ευρωπαϊκή και Εθνική Νομοθεσία καθώς και τον
    κωδικό ιχνηλασιμότητας, που θα ανταποκρίνεται στο συγκεκριμένο αποθηκευμένο προϊόν.

  • ε) Λόγω του χρόνου που μπορεί να μεσολαβήσει μεταξύ της συγκομιδής και της κατανάλωσης του
    προϊόντος «Αφρίνα», τα έγγραφα σχετικά με την ιχνηλασιμότητα πρέπει να διατηρούνται έξι (6)
    χρόνια