ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ
Παρόλο που είχε αποδειχθεί πως η έλλειψη ιωδίου προκαλεί σοβαρές ασθένειες
και μπορούσαν να προληφθούν με την συμπλήρωση ιωδίου, η ενεργός διόρθωση
της ανεπάρκειας ιωδίου έγινε ζήτημα δημόσιας υγείας αρκετά χρόνια αργότερα.
Κατά την δεκαετία του 1960, η χρήση αλατιού ως τρόφιμο πρόσθετης ποσότητας
ιωδίου άρχισε να επεκτείνεται σε ολόκληρη την Ευρώπη και πέραν από αυτήν. Το
αλάτι εκείνη την εποχή ήταν ένα πολύ βασικό προϊόν, από την εξόρυξη υπόγειων
αποθεμάτων άλατος.
Η ιωδίωση άλατος εφαρμόστηκε στις ΗΠΑ, την Ελβετία, τον
Καναδά, σε ορισμένες περιοχές της Ιταλίας και της Γερμανίας, στις κάτω χώρες, την
Νέα Ζηλανδία, την Πολωνία και αργότερα στην κεντρική και νότια Αμερική.
Ο Αμερικανικός Οργανισμός Υγείας (PAHO) κατά την διάρκεια της πρώτης
επιστημονικής συνάντησης το 1969, ανέφερε ότι 17 κυβερνήσεις των 25 κρατών
μελών, είχαν δηλώσει ως προτεραιότητα την πρόληψη των νοσημάτων από την
έλλειψη ιωδίου και πως ορισμένες χώρες είχαν ήδη θεσπίσει νομοθεσία για την επιβολή της ιωδίωσης άλατος.
Η δημοσίευση της δεύτερης επιστημονικής
συνάντησης το 1974, έδειξε μια αυξανόμενη προτεραιότητα στον εθνικό
προγραμματισμό, υποδεικνύοντας έτσι την ουσιαστική ανάγκη για αποτελεσματική
σχέση μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.
Η δεκαετία του 1990 χαρακτηρίστηκε από μια κλιμακούμενη προσπάθεια για την
επίτευξη του στόχου της παγκόσμιας εξάλειψης της ανεπάρκειας ιωδίου, ένα όραμα
που ξεκίνησε το 1960 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και άλλους
οργανισμούς. Πραγματοποιήθηκε μια σειρά από εκδηλώσεις, συναντήσεις και
συνέδρια που αποσκοπούσαν στην πολιτική και εθνική οργάνωση των
προγραμμάτων εξάλειψης της ανεπάρκειας ιωδίου. Επιπλέον, το 1990 ο WHO, η
UNICEF και η ICCIDD συνέταξαν από κοινού μια βάση δεδομένων για τον παγκόσμιο
επιπολασμό.
Παρόλα αυτά δεν υπήρχε ακόμη μια συμφωνημένη κοινή στρατηγική
των εθνικών προγραμμάτων ιωδίωσης κάθε χώρας. Το 1994, η UNICEF και ο WHO
αποφάσισαν ότι η ιωδίωση άλατος είναι η πιο εφικτή, αποδοτική και οικονομικά
αποδεκτή στρατηγική ιωδίωσης άλατος για ανθρώπινη και ζωική κατανάλωση,
συμπεριλαμβανομένου και του άλατος για την επεξεργασία τροφίμων. Η
στρατηγική αυτή θα εφαρμοζόταν σε όλες τις χώρες όπου η διαταραχή ανεπάρκειας
ιωδίου αποτελεί πρόβλημα δημόσιας υγείας”.
Έτσι μέχρι το 2000, περίπου το 70% των νοικοκυριών του κόσμου χρησιμοποιούσαν ιωδιωμένο άλας έναντι
του 20% το
Σημαντικό δίδαγμα από αυτήν την περίοδο εξαιρετικής προόδου ήταν ότι η
προσέγγιση του προβλήματος στηρίζεται σε αμοιβαίες δράσεις δημόσιου, ιδιωτικού
και πολιτικού τομέα. Η επιτυχία του προγράμματος ιωδίωσης άλατος απαιτούσε
εθνική νομοθεσία, διότι οι προσπάθειες για την καθιέρωση περιφερειακών και
εθελοντικών προσεγγίσεων παρέμεναν αδύναμες και αποτύγχαναν.
(Elizabeth.N.Pearce, n.d.)
ΤΟ ΑΛΑΤΙ ΩΣ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΜΕΣΟ ΙΩΔΙΩΣΗΣ
Το αλάτι είναι ένα πανταχού παρόν συστατικό και προστίθεται σε διάφορα
παρασκευασμένα τρόφιμα κυρίως λόγω της καλύτερης γεύσης που προσφέρει σε
αυτά και λόγω της ιδιότητας του να καθυστερεί την αλλοίωση τους. Εξαιρετικό
πλεονέκτημα του είναι ότι οι προσλήψεις αλατιού σχεδόν σε όλων τον κόσμο
παραμένουν σταθερές όλο τον χρόνο.
Οι τεχνικές ιωδίωσης είναι απλές και
καθορισμένες. Επίσης, το αλάτι είναι ένα ανθεκτικό και σχετικά φτηνό προϊόν και η
ιωδίωση προσθέτει πολύ λίγο στο συνολικό κόστος του. Το προστιθέμενο ιώδιο δεν
επηρεάζει την εμφάνιση ή τη γεύση του αλατιού.
Έτσι λόγω των άψογων
διατροφικών χαρακτηριστικών του και των ιδιοτήτων του το αλάτι επιλέχτηκε ως το
καλύτερο μέσο ιωδίωσης. Η περιεκτικότητα ιωδίου στο άλας κατά την παραγωγή
κυμαίνεται από 20mg έως 40mg /kg άλατος και η συνιστώμενη διαιτητική
πρόσληψη είναι 150 μg /ημέρα για ενήλικες. (Elizabeth.N.Pearce, n.d.)
(Basil.S.Hetzel, n.d.)
ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ
Οι επιτυχίες της στρατηγικής ιωδίωσης άλατος στην πρόληψη της ανεπάρκειας
ιωδίου περιλαμβάνουν σχεδόν έναν αιώνα συνεχώς διευρυνόμενης εμπειρίας σε
περισσότερες από 100 χώρες.
Η αξιοσημείωτη πρόοδος που σημειώθηκε κατά την
δεκαετία του 1990, ανέδειξε την σημασία της στενής συνεργασίας μεταξύ του
δημόσιου, ιδιωτικού και πολιτικού φορέα, που έμαθαν να ενεργούν ως μια
συνεκτική ομάδα. Έδειξε επίσης ότι η εθνική κυριότητα είναι το κλειδί για την
επιτυχία.
Το πρόγραμμα στηρίχθηκε στο γεγονός ότι οι εθνικοί ηγέτες, τα
υπουργεία υγείας και βιομηχανίας τροφίμων, οι επικεφαλείς της βιομηχανίας
άλατος και οι επιστημονικοί φορείς συνεργάστηκαν με σκοπό να εξασφαλίσουν ότι
η ιωδίωση άλατος θα συνεχίσει, ότι οι βιομηχανίες αλατιού θα πωλούν μόνο
ιωδιωμένο αλάτι και ότι η κοινωνία θα παραμένει ενήμερη για τους κινδύνους της
ανεπάρκειας ιωδίου.
Σημαντικό κομμάτι της επιτυχίας αποτελεί ότι το πρόγραμμα βασίστηκε σε νομοθεσία δηλαδή στην νομική απαίτηση, ότι το άλας που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση θα πρέπει να ιωδιώνεται, ενώ ένας ακόμη
νόμος καθόριζε την απαιτούμενη περιεκτικότητα ιωδίου στο άλας που οι
παραγωγοί θα πρέπει να παρασκευάζουν.
ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ-ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
ΙΩΔΟΠΕΝΙΚΗ ΒΡΟΓΧΟΚΗΛΗ
Πτυχιακή εργασία
ΙΖΑΜΠΕΛΛΑ ΛΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
